คู่มือการติดตั้งระบบไฟฟ้า ให้ถูกต้องตามมาตรฐาน

เนื่องจากไฟฟ้ามีอันตรายทั้งจากไฟฟ้าดูด (Electic shock), ไฟลวกจากความร้อนของประกายไฟ และการเกิดเพลิงไหม้ ดังนั้นส่วนที่มีไฟฟ้าของบริภัณฑ์*ที่มีแรงดันเกิน 50 V. ขึ้นไป (ซึ่งถือว่าเป็นอันตรายต่อบุคคล) จะต้องมีการกั้นเพื่อ ป้องกันการสัมผัสส่วนที่มีไฟฟ้าโดยบังเอิญ การกั้นอาจใช้เครื่องห่อหุ้มหรือวิธีการใดวิธีการหนึ่งที่เหมาะสม

*หมายเหตุ บริภัณฑ์ (Equipment) หมายถึง เครื่องมือ เครื่องใช้ หรืออุปกรณ์ต่าง ๆ

การติดตั้งระบบไฟฟ้า สำหรับระบบแรงต่ำ

ระบบแรงต่ำ หมายถึง ระบบไฟฟ้าที่มีแรงดันระหว่างสายไม่เกิน 1,000 V การติดตั้งทางไฟฟ้าต้องมีการป้องกันผู้ที่ไม่เกี่ยวข้องไม่ให้สัมผัสกับส่วนที่มีไฟฟ้าที่เป็นอันตราย โดยการกั้น ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี ดังนี้

1. ติดตั้งระบบไฟฟ้าอยู่ในห้องหรือเครื่องห่อหุ้มที่มีลักษณะคล้ายกัน 

อนุญาตให้เข้าได้เฉพาะบุคคลที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องเท่านั้น โดยปกติจะมีการใส่กุญแจด้วย

2. ติดตั้งติดตั้งไฟฟ้าในพื้นที่แยกส่วน 

เพื่อไม่ให้บุคคลที่ไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้องเข้าไปได้ เช่น ติดตั้งบนระเบียง หรือบนกันสาด

3. ติดตั้งระบบไฟฟ้ายกขึ้นเหนือพื้น

หรือพื้นที่ทำงานไม่น้อยกว่า 2.40 เมตร ซึ่งถือเป็นระยะที่เอื้อมไม่ถึง เช่น การติดตั้งหม้อแปลงบนนั่งร้าน

4. มีการกั้นแยกออกจากระบบแรงสูง

ในที่ซึ่งมีการติดตั้ง สวิตซ์ หรือบริภัณฑ์อื่นในระบบแรงต่ำ ต้องมีการกั้นแยกออกจากระบบแรงสูงด้วยแผ่นกั้น รั้ว หรือตาข่ายที่เหมาะสม

5. อยู่ในสถานที่ซึ่งมีแผงหรือรั้วตาข่ายกั้นที่ถาวรและเหมาะสม 

การติดตั้งไฟฟ้าสำหรับระบบแรงต่ำ จะต้องอยู่ในบริเวณที่ที่มีการกั้นพื้นที่อย่างชัดเจน และการเข้าไปยังที่ว่างซึ่งอาจสัมผัสส่วนที่มีไฟฟ้าได้นั้น จะทำได้เฉพาะบุคคลที่เกี่ยวข้องเท่านั้น ช่องเปิดใด ๆ ของที่กั้นหรือที่ใช้ปิดบังต้องมีขนาด หรืออยู่ในตำแหน่งที่บุคคลอื่นไม่อาจสัมผัสส่วนที่มีไฟฟ้าได้โดยบังเอิญ หรือไม่อาจนำวัตถุซึ่งเป็นตัวนำไฟฟ้าไปสัมผัสส่วนที่มีไฟฟ้านั้นได้โดยบังเอิญ

การติดตั้งระบบไฟฟ้า สำหรับระบบแรงสูง

ระบบแรงสูง หมายถึง ระบบไฟฟ้าที่มีแรงดันระหว่างสายเกิน 1,000 V  ซึ่งมีวิธีป้องกันการสัมผัสส่วนที่มีไฟฟ้าโดยบังเอิญ ดังนี้

1. การติดตั้งระบบไฟฟ้าในที่ปิดล้อม 

ติดตั้งระบบไฟฟ้าในห้องที่ปิดล้อมหรือบริเวณที่ล้อมรอบด้วยกำแพง ผนัง หรือรั้ว โดยมีการปิดกั้นทางเข้าด้วยกุญแจ หรือวิธีการอื่นที่ได้รับการรับรองแล้วโดยผู้ที่มีอำนาจหน้าที่ ถือว่าเป็นสถานที่เข้าได้เฉพาะบุคคลที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องเท่านั้น วิธีนี้เป็นการป้องกันบุคคลที่ไม่เกี่ยวข้องและชนิดของเครื่องห่อหุ้มต้องออกแบบและสร้างให้สอดคล้องกับประเภทและระดับของอันตรายที่เกี่ยวข้องกับการติดตั้งด้วย

กรณีเป็นกำแพง ผนัง หรือรั้ว ต้องมีความตั้งแต่ 2.0 เมตร ขึ้นไป หรือถ้าสูงน้อยกว่า 20 เมตร จะต้องมีสิ่งอื่นเพิ่มเติม ที่ทำให้การกั้นนั้นมีคุณสมบัติในการกั้นเทียบเท่ากำแพง ผนัง หรือรั้วที่มีความสูงไม่น้อยกว่า 2.0 เมตร เช่น รั้วของลานหม้อแปลง

2. การติดตั้งระบบไฟฟ้าภายในอาคาร 

ในสถานที่ที่บุคคลทั่วไปเข้าถึงได้ การติดตั้งไฟฟ้าต้องเป็นไปตามแนวทาง ดังนี้

- เป็นบริภัณฑ์ที่อยู่ในเครื่องห่อหุ้มที่เป็นโลหะ หรืออยู่ในห้อง หรือบริเวณที่ใส่กุญแจได้

- สวิตซ์เกียร์ที่อยู่ในเครื่องห่อหุ้มที่เป็นโลหะ หน่วยสถานีย่อย (Unit Substation) หม้อแปลง กล่องดึงสาย กล่องต่อสาย และบริภัณฑ์อื่นที่คล้ายกัน ต้องทำป้ายหรือเครื่องหมายเตือนภัยที่เหมาะสม

- ช่องระบายอากาศของหม้อแปลงแบบแห้ง หรือช่องของบริภัณฑ์อื่นที่คล้ายกัน ต้องออกแบบให้วัตถุจากภายนอกที่อาจลอดเข้าไปให้เบี่ยงเบนพันไปจากส่วนที่มีไฟฟ้า 

3. การติดตั้งระบบไฟฟ้าภายนอกอาคาร 

ในสถานที่ที่บุคคลทั่วไปเข้าถึงได้ การติดดั้งทางไฟฟ้าต้องอยู่ในเครื่องห่อหุ้ม หรือวิธีการอื่นที่ได้รับการรับรองแล้วว่าปลอดภัย

4. ข้อกำหนดอื่น ๆ ในการติดตั้งระบบไฟฟ้า สำหรับระบบแรงสูง

• สถานที่ซึ่งบริภัณฑ์ไฟฟ้าอาจได้รับความเสียหายทางกายภาพ

ในสถานที่ซึ่งบริภัณฑ์ไฟฟ้าอาจได้รับความเสียหายทางกายภาพได้ ต้องกั้นด้วยที่กั้นหรือเครื่องห่อหุ้มที่มีความแข็งแรง ที่จะป้องกันความเสียหายนั้นได้

• เครื่องหมายเตือนภัย 

ทางเข้าห้องหรือที่กั้นที่มีส่วนที่มีการติดตั้งระบบไฟฟ้าอยู่ภายในและเปิดโล่ง จะต้องมีเครื่องหมายเตือนภัยที่ชัดเจนและเห็นได้ง่าย เพื่อห้ามบุคคลที่ไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้องเข้าไป

• ส่วนที่มีประกายไฟ 

ส่วนของบริภัณฑ์ซึ่งในขณะใช้งานปกติทำให้เกิดอาร์ก ประกายไฟ เปลวไฟ หรือโลหะหลอมเหลว ต้องมีการหุ้มหรือปิดกั้น และแยกจากวัสดุที่ติดไฟได้

• การทำเครื่องหมายระบุเครื่องปลดวงจร 

เครื่องปลดวงจรที่ใช้สำหรับมอเตอร์ เครื่องใช้ไฟฟ้า สายเมน สายป้อน หรือวงจรย่อยทุกเครื่อง ต้องทำเครื่องหมายระบุวัตถุประสงค์ให้ชัดเจน ติดไว้ที่เครื่องปลดวงจรหรือใกล้กับเครื่องปลดวงจรนั้น นอกจากว่าตำแหน่งและการจัดเครื่องปลดวงจรนั้นชัดเจนอยู่แล้วเครื่องหมายต้องชัดเจนและทนต่อสภาพแวดล้อม

• ระยะห่างทางไฟฟ้า 

การติดตั้งไฟฟ้าต้องมีระยะห่างระหว่างตัวนำไฟฟ้าที่มีไฟกับอาคาร หรือสิ่งก่อสร้าง เพื่อความปลอดภัย ตามที่กำหนดในตารางที่ 1 และ ตารางที่ 2

การวัดระยะห่างทางไฟฟ้าให้วัดระยะในแนวตรงจากผิว (Surface) ของส่วนที่มีแรงดันไฟฟ้า (สายไฟ ตัวนำไฟฟ้า และอุปกรณ์ไฟฟ้า) ไปยังผิวของส่วนที่ไม่มีแรงดันไฟฟ้าหรือไปยังสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่ใกล้ที่สุด

ความสูงของสายไฟฟ้าเหนือพื้นในการติดตั้งระบบไฟฟ้า

ตารางที่ 1 ความสูงของสายไฟฟ้าเหนือพื้น

หมายเหตุ
1. ระบบแรงต่ำ หมายถึงระบบที่มีแรงดันระหว่างสายไม่เกิน 1,000 V.
2. ระบบแรงสูง หมายถึงระบบที่มีแรงดันระหว่างสายเกิน 1,000 V. ในตารางนี้ใช้กับแรงดันไม่เกิน 33 KV.

ระยะห่างของสายไฟฟ้าจากอาคาร ในการติดตั้งระบบไฟฟ้าแรงสูง (แรงดันไม่เกิน 33 KV)

ตารางที่ 2 ระยะห่างของสายไฟฟ้าจากอาคารระบบแรงสูง (แรงดันไม่เกิน 33 KV)

หมายเหตุ
1. APC (PIC) หมายถึง สายหุ้มฉนวนแรงสูงไม่เต็มพิกัด
2. ASC (SAC) หมายถึง สายหุ้มฉนวนแรงสูง 2 ชั้นไม่เต็มพิกัด

การติดตั้งระบบไฟฟ้าเป็นเรื่องที่ต้องใช้ความระมัดระวังเป็นอย่างยิ่ง การปฏิบัติตามมาตรฐานและข้อกำหนดต่างๆ ที่กล่าวมาข้างต้น จะช่วยให้มั่นใจได้ว่าระบบไฟฟ้ามีความปลอดภัยและใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

ไม่ต่างกับการใช้ตู้ไฟและรางไฟ ที่ต้องใช้อุปกรณ์ที่มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน เพื่อให้การติดตั้งระบบไฟฟ้ามีความปลอดภัย และมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน

KJL ผู้นำนวัตกรรมตู้ไฟ รางไฟ ที่ช่างไฟเชื่อมั่น ด้วยเทคโนโลยีการผลิตจากประเทศญี่ปุ่น สอบถามข้อมูลสินค้าได้ที่ 

LINE Official Account: @KJL.connect หรือคลิก https://lin.ee/lzVhFfo

Facebook: facebook.com/KJLElectric