ทำความรู้จักกับตู้จ่ายไฟคืออะไร มีโครงสร้างอะไรบ้าง

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นภดล วิวัชรโกเศศ

ตู้จ่ายไฟฟ้า หรือแผงสวิตช์สำหรับระบบแรงต่ำ เป็นบริภัณฑ์ไฟฟ้าหลักที่ถูกติดตั้งเพื่อจำหน่ายกำลังไฟฟ้า (Power distribution) ได้อย่างปลอดภัย ให้กับโหลดไฟฟ้าที่ถูกติดตั้งภายในอาคาร โรงงาน และที่พักอาศัย ซึ่งลักษณะโครงสร้างทางไฟฟ้าภายในของแผงสวิตช์นั้น จะแบ่งการป้อนกำลังไฟฟ้าออกเป็นวงจรสาขา (สายป้อนรอง หรือวงจรย่อย) และติดตั้งบริภัณฑ์การควบคุมได้แก่ สวิตช์อุปกรณ์ป้องกันกระแสเกิน หรือเซอร์กิตเบรกเกอร์ (Circuit Breakers) ให้กับแต่ละวงจรสาขา 

แผงสวิตช์ หมายถึง แผงเดี่ยวขนาดใหญ่ หรือหลายแผงประกอบเข้าด้วยกัน ขึ้นอยู่กับจำนวนวงจรสาขา และขนาดของโหลดที่ถูกติดตั้งใช้งาน

ส่วนประกอบหลักของตู้จ่ายไฟฟ้า หรือแผงสวิตช์ ประกอบไปด้วย

1. โครงสร้าง

ทำขึ้นจากเฟรมโลหะขึ้นรูปเป็นตู้ไฟ (Cabinet or Enclosure)

2. บริภัณฑ์การควบคุม 

ได้แก่ อุปกรณ์ที่สามารถปลดสับการเชื่อมต่อทางไฟฟ้า ให้กับวงจรหลักหรือวงจรสาขา เช่น เซอร์กิตเบรกเกอร์ (Circuit Breaker), ฟิวส์ และขั้วรับฟิวส์ เป็นต้น

3. ตัวนำไฟฟ้า 

สำหรับการเชื่อมต่อบริภัณฑ์การควบคุม เพื่อแบ่งการป้อนกำลังไฟฟ้าออกเป็นวงจรสาขา ได้แก่ บัสบาร์ และสายไฟฟ้า

4. บริภัณฑ์สัญญาณ บริภัณฑ์การวัด รวมทั้งบริภัณฑ์การป้องกันอื่น ๆ เพิ่มเติม

เช่น หลอดไฟ (Lamps), เครื่องวัดการใช้พลังงานไฟฟ้าแบบดิจิตอล (DPM), หม้อแปลงกระแส (CT), ฟิวส์ (Fuses), อุปกรณ์ป้องกันแรงดันเกินชั่วขณะจากฟ้าผ่า (SPD) และอุปกรณ์ตรวจจับอาร์กฟอลต์ (AFDD) เป็นต้น

ทั้งนี้แผงสวิตช์ที่ต่อกับสายป้อนหลักที่จ่ายให้กับอาคาร โรงงาน หรือที่พักอาศัยนั้น โดยทั่วไปจะเรียกว่า “แผงสวิตช์หลัก”, “ตู้ไฟฟ้าหลัก” หรือ “ตู้ MDB” (Main Distribution Board) และแผงสวิตช์สำหรับระบบแรงต่ำที่เป็นโลหะ ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน มอก. 1436 หรือที่ได้รับความเห็นชอบจากการไฟฟ้าฯ โดยส่วนประกอบหลักอย่างโครงสร้างตู้จ่ายไฟ, บริภัณฑ์การควบคุม และตัวนำไฟฟ้า จะถูกพิจารณาเพื่อการออกแบบ ให้เป็นไปตามมาตรฐานระดับการป้องกันสิ่งห่อหุ้มบริภัณฑ์ หรือ IPxx ตามความต้องการ และให้เหมาะสมกับพื้นที่ในการติดตั้ง 

รวมทั้งถูกนำมาพิจารณา เพื่อการออกแบบของรูปแบบการแยกส่วน ภายในแผงสวิตช์หรือฟอร์ม (Form) ตามมาตรฐาน IEC 61439 ให้สอดคล้อง เหมาะสมกับความต้องการ และความจำเป็นของการใช้ไฟฟ้า ของโหลดที่ติดตั้งอยู่ภายในของอาคารในแต่ละประเภท เพื่อให้แผงสวิตช์ระบบแรงต่ำสามารถจ่ายกำลังไฟฟ้าได้อย่างต่อเนื่อง ตามความจำเป็นในการใช้ไฟฟ้า และเกิดความปลอดภัยสูงสุดกับผู้ใช้ตู้ควบคุมไฟฟ้า

หากวิศวกรไฟฟ้า หรือช่างไฟท่านใด ต้องการตู้คอนโทรลไฟฟ้าคุณภาพดี ตรงตามมาตรฐาน สามารถดูรายละเอียด หรือสอบถามข้อมูลสินค้าได้ที่ 
KJL LINE Official Account: @KJL.connect